Gido - 07 / May / 2024
12 Wijnfouten en hoe kan je deze herkennen in jouw wijn?
‘Gatver! Ik ruik kurk.’ Is een quote die je vast wel hebt gehoord, 1-2% van alle wijnen raakt besmet met kurk. In dit blog lees je alles over de meest voorkomende wijnfouten, wat het precies is, waar het vandaan komt, en hoe je ze kan herkennen.
De eerste fout herken je door middel van geur:
Plantaardig, of Vegetaal
Dit klinkt toch niet zo heel verkeerd zou je denken, en dat is het eigenlijk ook helemaal niet. Het is zelfs zo dat een Sauvignon Blanc ook naar gras kan ruiken, en Carmenere naar groene pepers, en dat is helemaal niet onplezierig.
Met plantaardige, of vegetale fouten worden die geuren bedoeld die niet zo heel erg lekker meer zijn.
Hoe herken je deze geur?
De wijn ruikt naar natte bladeren, ga maar is onder een boom staan als het net heeft geregend, dan ruik je hetzelfde. Het ruikt misschien naar jouw mening best lekker, maar je hebt het liever niet als geur in je wijn, want het beïnvloed de smaak op een negatieve manier.
Hoe ontstaat deze fout?
Deze geur wordt veroorzaakt door het stofje ‘trans-2-hexenal’, en dit stofje komt vooral voor in de wijn door onderrijpe druiven, te veel steeltjes bij de most, of het te hard persen van de druiven. Als wijnen meer dan 0,5 gram per liter van deze stof bevatten, gaat deze geheid niet lekker meer ruiken. Wijnboeren kunnen de fout voorkomen door het contact met de steeltjes te beperken, en niet te hard de druiven te persen.
Kun je de wijn nog redden?
Nope. Maar niet getreurd, dit hoort bij het avontuur genaamd ‘wijn ontdekken en wijn drinken’. We hebben een brede selectie wijnen voor je waarvan je ook heel erg gaat genieten, klik hier om een lekker wijntje uit te zoeken!
Rotte Appel
Wat gebeurt er als de wijn in aanraking komt met zuurstof? Het woord zegt het eigenlijk al, de wijn wordt zuur, en hij oxideert, soms is dit gewenst bij bepaalde wijnen, bijvoorbeeld bij Sherry. Deze hebben namelijk een alcoholpercentage van hoger dan 16% en dan is bederf niet meer mogelijk, en veranderd de oxidatie de geuren in ‘rancio’, de geuren van noten en honing, wat eigenlijk alleen maar lekker is.
Hoe herken je Oxidatie in je wijn?
De geur van rotte appel, en het prikkelt ook een beetje in je neus met ruiken. Je kunt het ook al zien; een appel wordt altijd bruin als die gaat rotten, hetzelfde gebeurt met wijn, deze wordt ook donkerder van kleur met bruine tinten.
Hoe ontstaat een oxidatiefout?
Als de wijn langdurig in contact komt met zuurstof ontstaan er grote hoeveelheden ‘acetaldehyde’, hierdoor wordt je wijn zuurder, vermindert het alcoholpercentage, verdunt de wijn en gaat hij naar rotte appel ruiken. Deze fout kan je dus ook zelf creëeren als je een fles wijn opent en hem een week open laat staan. Oxidatie ontstaat trouwens niet alleen door dat de fles open blijft staan. Het vinificatie proces kan er ook voor zorgen dat een wijn wordt geoxideerd. Word er niet zorgvuldig omgegaan met botteling of transportatie van de wijn, dan kan een kurk niet helemaal lekker op de fles zitten en kan de wijn oxideren. Ook kan een kurk door bepaalde omstandigheden in een wijnkelder gaan rotten, waardoor er ook zuurstof bij de wijn komt.
Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je een fles wijn altijd in één keer op drinkt, maar zorg ervoor dat als je een fles openmaakt, je hem wel de dagen erna (met mensen om je heen) kan opdrinken, anders is dit zonde.
Kun je er nog iets aan doen?
Helaas pindakaas.
Blog gaat verder onder het blok
Wat is ONWINE?
- Via ONWINE vindt een directe transactie tussen jou en de wijnboer plaats.
- De wijnliefhebber maakt een selectie van verschillende unieke wijnen bij eenzelfde wijnboer (de selectie is een veelvoud van 6).
- De wijnboeren bepalen zelf het aanbod en de prijzen, zo heeft iedere wijnboer een eigen 'winkel' binnen het platform.
- De wijnboeren pakken de wijnen ook zelf in en sturen deze vervolgens op, rechtstreeks vanuit Italië.
Meer over wijn lezen? Ontvang onze nieuwsbrief!
Azijn
Het houdt niet op met de zuurstof-fouten. Er bestaat namelijk ook nog Azijnsteek.
De azijngeur ontstaat wanneer er te veel azijnzuur wordt geproduceerd door de bacteriën Gluconobacter en Acetobacter. Ze slaan aan het werk en zetten alcohol om in azijnzuur zodra ze te veel zuurstof oppikken. En om het nog erger te maken, kunnen ze zelfs ethylacetaat produceren, een combinatie van azijnzuur en ethylalcohol.
In het kort: Deze bacteriën laten de wijn oxideren.
Hoe herken je deze fout (is dit nog een vraag?)
Heel simpel – de wijn ruikt naar azijn, en is heel erg zuur.
Kan je er nog iets aan doen wanneer je de fles opent en hij al naar azijn ruikt?
Negatief. Heb je nou een wijntje waar azijn in zat en je hem gelijk door de gootsteen hebt gespoeld, wil je vast wel een nieuwe. Bij ONWINE hebben we een breed assortiment aan wijnen uit Italië, Duitsland en Frankrijk, voor ieder wat wils! Neem hier een kijkje!
Lijm
Lijmgeur is eigenlijk de overtreffende trap van azijnsteek. Hierbij reageert het azijnzuur met ethylalcohol.
Hoe herken je het?
Nou, de wijn ruikt naar lijm, en een beetje chemisch, als aceton en nagellakremover. Het is vrijwel direct duidelijk dat je deze wijn beter kunt laten staan.
Hoe ontstaat deze wijnfout?
Door een overvloed aan azijnzuurbacteriën en veel blootstelling aan zuurstof.
Kun je er iets aan doen?
Helaas, het enige wat je kunt doen is de wijn door de gootsteen spoelen!
Zeep
Deze wijnfout is voornamelijk gebruikelijk bij witte wijnen.
Hoe herken je het?
Nou, het ruikt een beetje muf en is lastig te definiëren, maar heeft een zeepachtige geur.
Hoe komt deze wijnfout tot stand?
Dit komt door natriumcaprylaat: tijdens de vergisting kan de gist vetzuren produceren, die in de wijn terechtkomen als een zout.
Kun je er nog iets aan doen?
Helaas niet, deze wijn is ook rijp voor het riool!
Zwavel
Sulfiet is eigenlijk een overkoepelende term voor verschillende zwavelverbindingen. Wijnmakers gebruiken het om azijnzuurbacteriën en ongewenste gisten te bestrijden, en om oxidatie te voorkomen.
Hoe herken je het?
Nou, de wijn ruikt gewoon naar zwavel.
Hoe komt het in de wijn?
Dat kan gebeuren als de wijnmaker te veel sulfiet heeft gebruikt, of als het op de verkeerde manier is toegepast.
Kun je er nog iets aan doen?
Als de wijn een schroefdop heeft, kan de geur soms nog verdwijnen na wat beluchten in een karaf.
Rotte eieren
Als je wijn ruikt naar hardgekookte - of zelfs rotte eieren, dan weet je gewoon dat er iets flink mis is. Toch?
Hoe herken je het?
Nou, dat is vrij duidelijk :)
Hoe komt die rotte eierenlucht in wijn?
Nou, net zoals bedorven eieren die stinken, produceren eiwitten in eieren behoorlijk nare geuren. Dezelfde soort gassen, waterstofsulfides genaamd, kunnen ook in wijn ontstaan als er te veel zwaveldioxide aanwezig is.
Hoe gebeurt dat?
Meestal omdat de wijnmaker te enthousiast is geweest met het toevoegen van sulfiet. Maar soms kunnen de natuurlijke sulfieten in druiven ook de schuldige zijn. In dat geval moet de wijn ook verhit worden of is hij te lang aan licht blootgesteld geweest. Beide factoren maken de sulfietmoleculen sterker aanwezig.
Kun je er nog iets aan doen?
Vaak verdwijnt de stank van hardgekookte eieren na het openen, door de wijn even te laten luchten in een karaf. Maar bij een hardnekkige rotte eierenlucht is dit helaas geen garantie.
Ui
Bij een overmaat aan zwaveldioxide kunnen verschillende sulfietverbindingen ontstaan tijdens verschillende fasen van het wijnbereidingsproces, waaronder thiolen.
Niet alle thiolen zijn slecht - sommige zorgen zelfs voor heerlijke aroma's van grapefruit en blauwe bessen, wat erg aangenaam is!
Maar sommige thiolen wil je echt vermijden: er is zelfs een verbinding die naar een stinkdier ruikt.
Hoe herken je het?
Je zult waarschijnlijk een geur opmerken die lijkt op aangebrande ui, of ui met een vleugje rubber.
Hoe komt het in de wijn?
Een overmaat aan waterstofsulfiden (zoals bij rotte eieren) reageert met ethanol en vormt ethanethiol - de ui-achtige aroma's. Of mercapthanen, die gewoon naar rotzooi ruiken.
Wat kun je eraan doen?
Een beetje beluchten in een karaf kan soms helpen.
Bloemkool
Gatver! Als je de wijn opentrekt en het meteen ruikt naar (rotte) bloemkool.
Hoe herken je deze wijnfout?
Simpel, je wijn stinkt naar bloemkool.
Hoe komt het in de wijn?
Dit is te wijten aan dimethylzwavel. Deze zwavelachtige geur is een teken van ernstige afbraak en wordt door vrijwel iedereen als zeer onaangenaam ervaren.
Zelfs een concentratie van 4 mg per liter is al genoeg om een extreem onaangenaam aroma aan de wijn te geven. Je kunt het zelfs al ruiken bij slechts 0,33 mg per liter, en zelfs bij die kleine hoeveelheid wordt het al als een fout erkend.
Kun je er nog iets aan doen?
Helaas, zelfs karafferen heeft vaak geen effect meer.
Paardenstal
Tijdens het wijnmaken ontstaan verschillende verbindingen in de wijn, waaronder fenolen.
Sommigen zijn gewoonweg heerlijk. Denk aan vanille, hout, rook en leer, dat zijn voorbeelden van verbindingen die we graag in onze wijn terugvinden.
Hoe herken je deze?
Nou, 4-Ethylfenol is een dierlijke geur die lijkt op paardenmest. Onder de 2 mg per liter wordt deze geur gewaardeerd als leer, maar zodra het boven de 4 mg per liter stijgt, ruikt het naar paardenmest en beschouwen we het als een wijnfout.
Hoe komt het in de wijn terecht?
Het lijkt erop dat wanneer de wijnmaker schilweking toepast zonder dat er contact is met zuurstof, deze verbinding later in de wijn kan ontstaan.
Over naar de Afdeling Schimmels!
Schimmel of Aards
We zijn beland bij de afdeling schimmels...
Hoe herken je deze wijnfout?
Nou, de wijn ruikt onaangenaam naar schimmel, natte boomschors, mos of aarde.
Hoe komt het in de wijn?
Een slordige reiniging van met name wijnvaten kan een doordringende schimmelgeur aan de wijn geven.
Kun je er nog iets aan doen?
Helaas, deze wijn is verloren zaak.
Kurk!
Natuurlijk, de meest beruchte van alle wijnfouten: Kurk. Ongeveer 1-2% van alle wijnen wordt aangetast door kurk, dus de kans is vrij groot dat je ooit in je leven een fles opent die door deze fout is aangetast.
Hoe herken je het?
Je wijn ruikt muf, naar een vochtige kelder, schimmel, of naar je zolder waar je al jaren niet bent geweest.
Hoe komt het in de wijn?
Kurk ontstaat wanneer schimmels in aanraking komen met chloorverbindingen, zoals chloorfenolen. Hierdoor kan 2,4,6-trichlooranisol (TCA) ontstaan, wat een vreselijke geur afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als kurken worden gewassen of gebleekt.
Een kleine hoeveelheid is al genoeg om liters wijn te ruïneren, namelijk 5 nanogram per biljoen liter, ofwel 5 deeltjes TCA op 1.000.000.000.000 deeltjes wijn.
Kan je kurk voorkomen door een schroefdop te gebruiken in plaats van een kurk?
Nee, helaas niet. TCA kan ook in het vat ontstaan, en chloorfenolen komen zelfs van nature voor. Dus zelfs een wijn met een schroefdop kan aangetast worden door kurk, maar wel veel minder.
Kun je er nog iets aan doen?
Nee, de groeten ermee…
Kattenpis, tabak, rook, diesel en…
Naast de wijnfouten hierboven zijn er nog veel meer bijzondere wijngeuren, van kattenpis tot diesel. En je gelooft het haast niet, maar wijnliefhebbers krijgen niet genoeg van deze geuren. Bijvoorbeeld Sauvignon Blanc staat bekend om zijn kattenpis geur, Riesling om zijn dieselgeur, en tabaks- en rookgeur vind je veel in gerijpte rode wijnen. Rijping speelt een grote rol, de combinatie van eugenol en vanilline met de rokerige aroma’s van getoaste vaten. De druifeigen stof is megastigmatrienon, een norisoprenoïde, is misschien wel de grootste smaakmaker. Deze vind je veel in een Syrah.
Ben je benieuwd geraakt naar deze aparte, maar toch heerlijke geuren? ONWINE heeft een mooi aanbod van deze wijnen, neem bijvoorbeeld deze ‘diesel’ Riesling van Weingut Ellwanger. Een heerlijk frisse, mineralige witte wijn die perfect in balans is.
Ben je je kattenbak zat, en wil je liever een positieve herinnering maken aan kattenpis ruiken? Bestel dan de ‘Piemonte Sauvignon DOC’ van Canonica. Een mooi droge, zachte en frisse, strogele wijn die heel goed tot zijn recht komt in Piemonte.
Toch op zoek naar iets stevigers? Bestel dan bijvoorbeeld de ‘Entre Chien et Loup’ van La Cavaliére, een mooie rode natuurwijn gemaakt van Syrah. Een mooie royale en diepe structuur, met fijne en omhullende tannines, maar toch ook een aanwezig frisje.
We hopen dat je nog nooit zo’n fout hebt hoeven ruiken, wij vinden het namelijk geen pretje. Toch hopen we met dit je iets hebben geleerd, bijvoorbeeld dat je bij je volgende fles wijn nog even een 2e keer ruikt als je twijfelt. Het kan zomaar kurk zijn!
Wat is het raarste wat jij ooit aan een wijn hebt geroken? Reageer het hieronder!
