Kurk vs schroefdop: Welke wijnafsluiting is het best?

De keuze tussen kurk en schroefdop is al jarenlang een onderwerp van discussie in de wijnwereld. Terwijl traditionele kurken al eeuwenlang worden gebruikt, heeft de schroefdop de laatste decennia terrein gewonnen.

Beide afsluitmethoden hebben hun voor- en nadelen en roepen sterke meningen op bij zowel wijnmakers als wijnliefhebbers.  Maar wat is nou precies het verschil? En wat is beter? Lees verder in dit blog om meer te weten te komen!

Alles over de kurk

Sinds de 15e eeuw worden kurken al gebruikt als de meest gangbare afsluiting voor wijnflessen in Europa. Dit komt doordat kurk, afkomstig van de schors van de kurkeik, een van de weinige natuurlijke materialen is die flexibel genoeg is om een glazen fles stevig te sluiten. In die tijd werden glazen flessen ook steeds populairder voor het bewaren van wijn, waardoor kurk een logische keuze werd. 

Het gebruik van kurk als afsluiting van wijnflessen heeft zowel voordelen als nadelen. Hier is een overzicht:

Voordelen van kurk

1. Traditie en prestige: Kurk wordt al eeuwenlang gebruikt en wordt vaak geassocieerd met kwaliteitswijnen. Voor veel wijnliefhebbers draagt het ontkurken van een fles bij aan de beleving van het wijn drinken.
2. Micro oxidatie: Kurk laat kleine hoeveelheden zuurstof door, wat de wijn kan helpen om op een gecontroleerde manier te rijpen en complexe smaken te ontwikkelen, vooral bij rode wijnen die baat hebben bij wat oudering.
3. Duurzaamheid: Kurk is een natuurlijk en hernieuwbaar materiaal. Kurkbomen worden niet gekapt om de kurk te oogsten, waardoor het een milieuvriendelijke optie is. De productie van kurk ondersteunt ook biodiversiteit en traditionele landbouwpraktijken in landen zoals Portugal en Spanje.

Nadelen van kurk

1. Ik proef kurk: Een van de grootste nadelen is het risico op "kurk", een defect waarbij de wijn besmet raakt met een chemische stof genaamd TCA (trichlooranisol). Dit kan de wijn een muffe, kartonachtige geur en smaak geven. Dit probleem treft naar schatting 1-3% van de flessen die met kurk zijn afgesloten.
2. Variabiliteit: Kurk is een natuurlijk product, wat betekent dat er variatie kan zijn in de kwaliteit en prestaties van individuele kurken. Dit kan leiden tot inconsistenties in hoe goed flessen worden afgesloten.
3. Moeilijkheden bij het openen: Voor sommige mensen kan het ontkurken van een fles een uitdaging zijn, vooral als de kurk breekt of afbrokkelt tijdens het openen. Dit kan ook gebeuren bij oudere wijnen waarvan de kurk na verloop van tijd broos is geworden. Of bijvoorbeeld als je geen kurkentrekker hebt, kan kurk onhandig zijn.
4. Kosten: Kurk is over het algemeen duurder dan alternatieve afsluitingen zoals schroefdoppen. Dit kan de kosten van de wijn iets verhogen.

Alles over de schroefdop

Schroefdoppen worden pas sinds 1964 gebruikt voor wijn, maar ze hebben snel een aanzienlijk deel van de markt veroverd. Als je naar Australië reist, zul je merken dat bijna elke fles wijn daar een schroefdop heeft. De populariteit van deze kurk alternatieven is vooral te danken aan een periode van verminderde kwaliteit in de productie van kurken tijdens de jaren 1980. Wijnmakers raakten gefrustreerd door de lage kwaliteit van kurken, die vaak leidden tot TCA-besmetting, ook wel "kurk" genoemd, en besloten daarom over te stappen op schroefdoppen. 

Wil je meer weten over kurk? Lees dan ons blog over wijnfouten. 

Het gebruik van een schroefdop als afsluiting van wijnflessen heeft zowel voordelen als nadelen. Hier is een overzicht:

Voordelen van schroefdoppen

1. Betrouwbaarheid: Schroefdoppen bieden een zeer betrouwbare afdichting, waardoor het risico op oxidatie en bederf aanzienlijk wordt verminderd. Dit zorgt ervoor dat de wijn in de fles blijft zoals de wijnmaker het bedoeld heeft.
2. Voorkomt TCA-besmetting: In tegenstelling tot kurk hebben schroefdoppen geen risico op TCA (trichlooranisol), wat betekent dat de wijn niet besmet kan raken met een muffe "kurk" smaak of geur.
3. Gebruiksgemak: Schroefdoppen zijn eenvoudig te openen en sluiten, zonder dat je een kurkentrekker nodig hebt. Dit maakt ze toegankelijker, vooral voor mensen die moeite hebben met het ontkurken van een fles.
4. Kosten: Over het algemeen zijn schroefdoppen goedkoper te produceren dan natuurlijke kurk, wat kan leiden tot lagere productiekosten en mogelijk een lagere prijs voor de consument.
5. Consistente kwaliteit: Omdat schroefdoppen machinaal worden vervaardigd, is er minder variabiliteit in de kwaliteit en prestaties vergeleken met natuurlijke kurk, wat zorgt voor een consistente ervaring.

Nadelen van schroefdoppen

1. Gebrek aan traditie: Voor veel wijnliefhebbers mist het gebruik van een schroefdop de romantiek en het ceremoniële aspect van het ontkurken van een fles wijn, wat een belangrijk onderdeel van de wijnervaring kan zijn.
2. Micro-oxidatie: Schroefdoppen sluiten de fles hermetisch af, waardoor er geen zuurstof bij de wijn komt. Hoewel dit voor sommige wijnen gunstig is, kan het nadelig zijn voor wijnen die baat hebben bij een lichte blootstelling aan zuurstof om te rijpen en hun smaken te ontwikkelen.
3. Perceptie van kwaliteit: Ondanks hun technische voordelen worden schroefdoppen soms nog steeds geassocieerd met goedkopere of minder prestigieuze wijnen, vooral in markten waar traditionele kurken de norm zijn.
4. Recycling en milieu: Hoewel schroefdoppen van aluminium zijn en recyclebaar zijn, vereist hun productie energie-intensieve processen. Dit kan een grotere ecologische voetafdruk achterlaten vergeleken met natuurlijke kurk, dat een hernieuwbare bron is.

Tekst gaat verder onder het blok

Wat is ONWINE?

•  Via ONWINE vindt een directe transactie tussen jou en de wijnboer plaats.  
•  De wijnliefhebber maakt een selectie van verschillende unieke wijnen bij eenzelfde wijnboer (de selectie is een veelvoud van 6). 
•  De wijnboeren bepalen zelf het aanbod en de prijzen, zo heeft iedere wijnboer een eigen 'winkel' binnen het platform.  
•  De wijnboeren pakken de wijnen ook zelf in en sturen deze vervolgens op, rechtstreeks vanuit Italië. 

Meer over wijn lezen? Ontvang onze nieuwsbrief!

Alternatieven voor de kurk en schroefdop

Naast kurk en schroefdoppen zijn er verschillende alternatieven voor het afsluiten van wijnflessen. Dit zijn enkele van de belangrijkste:

1. Synthetische kurken

• Materiaal: Gemaakt van kunststoffen zoals polyethyleen.
• Voordelen: Synthetische kurken bieden een afsluiting die vergelijkbaar is met natuurlijke kurk, maar zonder het risico op TCA-besmetting. Ze zijn uniform van kwaliteit en consistent in hun prestaties.
• Nadelen: Ze laten minder zuurstof door dan natuurlijke kurk, wat invloed kan hebben op de rijping van de wijn. Ze worden ook minder vaak als duurzaam beschouwd vanwege het gebruik van fossiele brandstoffen bij hun productie.

Een fles met een synthetische kurk is Grillo DOC Sicilia gemaakt door Arini Vini. 

2. Glazen stop (Vinolok)

• Materiaal: Gemaakt van speciaal glas en vaak voorzien van een kunststof of rubberen ring om de fles luchtdicht af te sluiten.
• Voordelen: Glazen stoppen zijn elegant en herbruikbaar, en ze hebben geen invloed op de smaak van de wijn. Ze worden vaak gebruikt voor premium wijnen en bieden een luchtdichte afsluiting zonder risico op TCA.
• Nadelen: Ze zijn duurder dan zowel kurk als schroefdoppen, en kunnen moeilijker te openen zijn zonder de juiste techniek.

Denk bijvoorbeeld aan Riesling Gutswein Trocken van Weingut Ellwanger.

3. Zwarte kurk (DIAM)

• Materiaal: Gemaakt van natuurlijke kurk die is behandeld om alle onzuiverheden, inclusief TCA, te verwijderen. Soms wordt het gecombineerd met microsferen of andere materialen voor extra consistentie.
• Voordelen: DIAM-kurken bieden het beste van twee werelden: de voordelen van natuurlijke kurk zonder het risico op kurksmaak. Ze zijn consistent, duurzaam, en verkrijgbaar in verschillende permeabiliteitsgraden, afhankelijk van de gewenste rijping van de wijn.
• Nadelen: Ze zijn duurder dan standaard kurk en vereisen een complex productieproces.

     4. Bierdop

• Materiaal: Sommige wijnen worden simpelweg afgesloten met een bierdop. Dit zijn voornamelijk wijnen die op een natuurlijke wijze zijn geproduceerd.
• Voordelen: Bierdoppen zijn erg makkelijk en goedkoop om te maken.
• Nadelen: Naast de minder luxe uitstraling, kan het ook oxidatie veroorzaken en houd de wijn minder lang goed. 

Een voorbeeld van een fles met een bierdop sluiting is  ‘Papotta’ Vino Bianco Zibbibo IGT Terre Siciliane van Abazzia San Giorgio. 

5. Zegels van was of hars

• Materiaal: Traditioneel gebruikt voor versterkte wijnen, zegels van was of hars bedekken de kurk of stoppen volledig.
• Voordelen: Zegels kunnen zeer luchtdicht zijn, en bieden een klassieke, ambachtelijke uitstraling. Ze beschermen ook tegen vocht en schimmels.
• Nadelen: Moeilijk te openen zonder een speciaal mes. Was en hars kunnen ook in de fles vallen tijdens het openen.

Een voorbeeld van een wijnfles die is afgesloten met was is Aigine Blanc, gemaakt door l or Vert.

De wijnboeren van ONWINE hebben bijzonder veel wijnen met variaties in de afsluitingen. Hoewel de afsluitingen in zekere zin niet heel bijzonder zijn, is de manier van aankopen dat wel. Bij ONWINE bestel je namelijk direct bij de wijnboer. Lees hier meer over onze missie.